فناوری مالی از فرصت تا تهدید در عصر جهانی

مقدمه:

در سال‌های پس از بحران مالی 2007و 2008، سیاست‌گذاران برای بالا بردن امنیت در حوزه خدمات مالی تلاش بسیاری کردند. قوانین جدید، بانک‌ها را ملزم به نگهداری مقدار بیشتری از سرمایه در حساب‌های خود کرد و عملیات وام‌دهی را محدودتر کرد. در کنار این محدودیت‌ها و قوانین، انقلاب دیگری در حوزه خدمات مالی، این دسته از کسب‌وکار را دستخوش تغییر جدی خواهد کرد. تغییری که نه‌تنها امنیت این حوزه را بیشتر خواهد کرد، بلکه یکی از ذی‌نفعان فراموش‌شده این صنعت را نیز در نظر خواهد گرفت؛ مشتریان.

ترکیب جادویی حوزه‌های نرم­افزار و سرمایه‌گذاران جسورانه که قواعد بازی را در صنایع مختلفی تغییر داده‌اند، این بار صنعت خدمات مالی را هدف گرفته است.

نسل جدیدی از شرکت‌های نوپا به‌سرعت قلب این صنعت را هدف گرفته‌اند به‌طوری‌که شرکت گلدمن ساکس در گزارش خود ارزش درآمدی چهار و نیم تریلیون دلاری را برای این بخش از صنعت پیش‌بینی کرده است. شرکت‌های مختلفی در این حوزه ظهور کرده‌اند: خدمات پرداخت آسان، مدیریت ثروت، وام‌دهی فردبه‌فرد و استفاده از اینترنت برای جذب سرمایه از نمونه فعالیت‌های این‌گونه شرکت‌ها هستند.

فناوری مالی (FinTech):

برگرفته از عبارت Financial Technology است که بخشی از خدمات مالی به وجود آمده در قرن 21 را توصیف می­کند و عبارت است از کلیه کسب‌وکارهایی که خدمات مالی را در بستر فناوری اطلاعات ارائه می­کنند و شرکت­های فعال در فناوری مالی را CompaniesFinTech می­نامند.

حوزه­های مطرح در فناوری مالی عبارت‌اند از:

-پردازش اطلاعات و مدل­های پیش­بینی بر اساس اطلاعات

-خدمات حوزه تلفن همراه

-خدمات حوزه پرداخت­ها

-مدیریت خطرپذيري

-امنیت

-زیرساخت

-تأمین جمعي مالی 

-پرداخت وام فردبه‌فرد

شرکت‌های فناوری مالی  به‌سرعت در حال رشد هستند. در سال 2014 میلادی این شرکت‌ها درمجموع 12 میلیارد دلار جذب سرمایه کردند که در مقایسه با 4 میلیارد دلار سال قبل از آن، رشد قابل‌توجهی است. بسیاری از این شرکت‌ها از مرحله آزمایشی با موفقیت گذر کرده‌اند و در حال پیدا کردن جایگاه خود در بازار هستند. در ادامه به چند شرکت نوپا در این صنعت اشاره خواهیم کرد.

شرکتLendingClub :

از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات وام است. این شرکت با ارائه زیرساختی، افرادی را که مایل به دریافت وام هستند به سرمایه‌گذارانی متصل می‌کند که می‌توانند و مایل هستند به این افراد وام دهند و بهره دریافت کنند. LendingClubدر ابتدا یک نرم‌افزار وابسته به Facebookبود که با جذب سرمایه نزدیک به 10میلیون دلار در سال 2007، توانست به‌عنوان یک شرکت ارائه‌دهنده انواع خدمات وام فعالیت کند. ارزش این شرکت در سال 2014 معادل 8/5 میلیارد دلار برآورد شده است.

شرکتOnDeck :

ارائه‌دهنده وام به کسب‌وکارهای کوچک است. این شرکت در سال 2006  در شهر نیویورک تأسیس شد و در حال حاضر در تمام آمریکا فعالیت می‌کند. این شرکت برای وام‌دهی به کسب‌وکارهای مختلف از یک نرم‌افزار اختصاصی برای پردازش اطلاعات مربوط به شرکت‌های متقاضی وام استفاده می‌کند. این نرم‌افزار با تجمیع و پردازش داده‌های مرتبط با عملیات و وضعیت بازار این شرکت‌ها در مورد ارائه وام تصمیم‌گیری می‌کند. در سال 2014این شرکت 7/1 میلیارد دلار به شرکت‌های مختلف وام داده است. پس از عرضه اولیه در پایان سال 2014، ارزشی معادل 3/1 میلیارد دلار برای آن برآورد شد.

شرکت Venmo:

ارائه‌دهنده خدمات پرداخت از طریق تلفن همراه است که به کاربران اجازه می‌دهد از طریق گوشی‌های تلفن همراه خود به یکدیگر پول انتقال دهند. در سال 2014، این شرکت مبلغی معادل 700 میلیون دلار رابین افراد مختلف جابه‌جا کرده است.

 تهدیدی برای بانکداری سنتی؟

این دسته از شرکت‌ها تهدیدی برای بانک‌های سنتی به‌حساب نمی‌آیند به‌این‌علت که اندازه فعالیت این شرکت‌ها در مقایسه با حجم فعالیت بانکی در آمریکا ناچیز است. به‌عنوان نمونه شرکت LendingClub درمجموع 9 میلیارد دلار وام را در بازار هدایت کرده است که در مقایسه با 885 میلیارد دلار وامی که بانک‌های آمریکایی تنها به‌صورت کارت‌های اعتباری مدیریت می‌کنند ناچیز است.  عملکرد این شرکت‌ها همچنین در شرایط نامساعد اقتصادی هنوز به محک گذاشته نشده است. ازنظر مسائل امنیتی نیز محصولات این شرکت‌های نوپا هنوز به استانداردهای بانکداری سنتی نمی‌رسد.

از طرف دیگر، بانک‌ها نیز با استفاده از فنّاوری‌های پیشرفته، مانند شیوه پرداخت شرکت Squareتوانسته‌اند حجم مبادلات خود را افزایش دهند. (شرکت Square  با استفاده از یک ابزار، تلفن همراه را تبدیل به یک دستگاه کارت‌خوان همراه می‌کند). بااین‌وجود انقلاب در حوزه شرکت‌های فناوری در حوزه مالی، توانسته در سه جهت بازار مالی را متحول کند.

 فناوری‌های مالی چگونه تحول ایجاد می‌کنند؟

اول اینکه فناوری‌های مالی هزینه فعالیت‌های مالی را کاهش داده و کیفیت این خدمات را افزایش می‌دهند. قوانینی که دست و پای بانک‌ها را در بسیاری از این موارد بسته است بر این شرکت‌ها اعمال نمی‌شود.

 استفاده از بستر عظیم فناوری اطلاعات و شبکه‌های داده موجب شده هزینه دسترسی به داده برای ارزیابی مشتریان برای این شرکت‌ها کاهش یابد. هزینه‌های جاری شرکتLendingClub  به‌عنوان نمونه معادل 2 درصد وام‌های در اختیار این شرکت است که در مقایسه با 5 الی 7 درصد موجود در مؤسسات وام‌دهی سنتی و بانک‌ها، کاهش قابل‌توجهی است. استفاده از اینترنت در این شرکت‌ها موجب شده که دسترسی به خدمات از ساعات کاری روزانه به دسترسی در تمام ساعات و کل روزهای هفته افزایش یابد.

دومین عامل متحول کننده این‌گونه فناوری‌ها،توانایی برای کاهش خطرپذيري در فرآیندهای مالی است. شرکتی مانند OnDeck که به کسب‌و‌کارهای نوپا وام اعطا می‌کند، با جمع‌آوری داده‌ها و پردازش آن‌ها از احتمال انتخاب کسب‌وکارهای ناموفق برای اعطای وام می‌کاهد.

این اطلاعات می‌تواند شامل بازخوردهای افراد در شبکه‌های اجتماعی، جزئیات عملیات این شرکت‌ها و دیگر اطلاعات موجود در محیط باشد. پردازش این اطلاعات پراکنده با استفاده از روش‌های یادگیری ماشین، اطلاعات ارزنده­ای جهت تصمیم‌گیری در اختیار شرکت می‌گذارد.

این روش پردازش اطلاعات مزیت عمده‌ای نسبت به روش‌های سنتی دارد. در روش‌های مرسوم،بیشتر اطلاعات از جلسات حضوری بین وام‌گیرنده و رئیس بانک و به‌طورکلی از ارتباط بین انسان‌ها به دست می‌آید.

ازآنجاکه قضاوت افراد نسبت به اطلاعات پردازش‌شده با الگوریتم‌های مختلف بیشتر دستخوش احساس می‌شود، استفاده از روش‌های جدید، خطاهای انسانی را در انتخاب کاهش خواهد داد.تجربه نشان داده است که بانک‌ها بیشتر به دنبال مشتریان بزرگ و بااعتبار ثابت‌شده هستند. این گرایش می‌تواند توان موجود در کسب‌وکارهای نوپا و آینده دار را نادیده بگیرد.

سومین عامل قابلیت تنوع‌بخشی این‌گونه شرکت‌ها است. کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت، ازلحاظ جغرافیایی گسترده هستند و می‌توانند مجموعه وسیعی از مشتریان را میزبانی کنند که این موضوع خود باعث تنوع‌بخشی و کاهش خطرپذیری می‌شود. این شرکت‌ها دو تفاوت اساسی با بانک‌ها دارند. عدم نیاز به تطبیق سررسید وعدم استفاده از اهرم مالی. یکی از ابزارهای اساسی بانک‌ها در سامانه مالی، تطبیق سررسید بین وام‌گیرنده و سپرده‌گذار است. شرکت‌های نوظهوری مانند LendingClub تنها بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده ارتباط برقرار می‌کنند. این دو هستند که باید در سررسید سپرده و وام به توافق برسند. ابزار اهرم مالی نیز مشابه ابزار قبلی در فعالیت اصلی بانک‌ها نقش اساسی دارند اما در این‌گونه شرکت‌ها خطرپذیری عدم پرداخت وام کاملاً مرتبط با سرمایه‌گذار است. شرکت تنها اطلاعات پردازش‌شده در اختیار می‌گذارد.

 آیا بانکداری سنتی به چالش کشیده شده است؟

اگر شرکت‌های فناوری مالی که در بخش قبل به آن‌ها اشاره شد تأمین‌کننده اصلی سرمایه برای نهادهای مختلف جامعه بودند، فعالیت صنعت بانکداری محدود به قبول سپرده و نگهداری دارایی نقد شونده و مطمئن می‌شد. در کنار این فعالیت بانک، شرکت‌های فناورانه حوزه مالی با تطبیق بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده، این وظیفه را با سرعت بیشتر و هزینه کمتری اجرا می‌کردند. در این شرایط اقتصاد جهانی با بدهی و اهرم مالی بسیار کمتری اداره می‌شد، اما قبل از آنکه این تصویر ایده آل در اقتصاد اتفاق بیفتد، این شرکت‌های تازه‌وارد به حوزه مالی، حاشیه سود صنعت بانکداری را کاهش خواهند داد.

در این شرایط بانک‌ها نیز در فعالیت‌هایی که مزیت رقابتی دارند تمرکز بیشتری خواهند کرد. به‌عنوان نمونه می‌توان به زیر‌ساخت‌های سامانه‌های پرداخت و ذخایر حساب‌های سپرده اشاره کرد. تأثیر جدی ورود این تازه‌واردان چابک، تکاپوی بانکداری کند و فربه‌ی خواهد بود که تلاش می‌کند با پایین آوردن هزینه و بالا بردن کیفیت خدمات خود مشتریان خود را حفظ کند؛ مانند هر رقابت سالم دیگر، این چهره جدید از خدمات مالی درنهایت به نفع مشتری تمام می‌شود.

منابع

Øhttp://www.donya-e-eqtesad.com/news/890887/#ixzz3l34fXCrY

Øhttps://en.wikipedia.org/wiki/Financial_technology